ΑΜΕΑ και οδοντιατρική

  Θέμα της σημερινής μας ανάρτησης είναι οι ανάγκες και η παροχή οδοντιατρικής περίθαλψης σε άτομα με ειδικές αναγκες.

 Τα άτομα με ειδικές ανάγκες αποτελούν μια ευπαθή κατηγορία πληθυσμού.Ανάλογα με το είδος της αναπηρίας από την οποία πάσχουν,η αυτοεξυπηρέτησή τους μπορεί να εξαρτάται σε άλλοτε άλλο βαθμό από τα άτομα του κοντινού τους περιβάλλοντος.Έτσι για κάποιες από τις δραστηριότητες που λαμβάνονται ως δεδομένες κατά τη διάρκεια της καθημερινότητας,όπως η λήψη τροφής ή η προσωπική υγιεινή χρειάζονται τη βοήθεια του υποστηρικτικού τους ιστού,δηλαδή των οικείων τους.
  Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η στοματική υγεία των ασθενών.Οι κατηγορίες των ατόμων που είναι περισσότερο ευάλωτες είναι τα άτομα με διανοητική υστέρηση καθώς και τα παραπληγικά άτομα.Στις παραπάνω κατηγορίες ατόμων υπεύθυνοι για την άσκηση στοματικής υγιεινής είναι τα άτομαπου είναι επιφορτισμένα με τη φροντίδα τους.Δυστυχώς όμως η φύση της κατάστασης αλλά και η έλλειψη γνώσεων,τόσο από πλευράς των ασθενών όσο και από πλευράς των ιατρών, έχει ως αποτέλεσμα οι ασθενείς αυτοί να ταλαιπωρούνται από πόνους και να είναι μειωμένη η ποιότητα ζωής τους.

Τι εννοώ με αυτό;

Από τη μία, οι επιφορτισμένοι με την άσκηση ατοματικής υγιεινής δεν μπορούν ή δεν δίνουν μεγάλη σημασία στον επιμελή καθαρισμό των δοντιών των ασθενών.Αυτό σε συνδυασμό με τα πλούσια σε ζάχαρη γεύματα και γλυκά καθώς και τις μειωμένες επισκέψεις στον οδοντίατρο,οδηγεί σε μια κακή κατάσταση του στόματος.Έτσι ο ασθενής πονάει και συνήθως φοβάται όταν πονάει.Και η επίσκεψη στον οδοντίατρο,μια από τη φύση της εμπειρία αυξημένου άγχους, γίνεται ακόμα πιο εκφοβιστική.
Από την άλλη, για να μην τα ρίχνουμε όλα στους ασθενείς,και οι ίδιοι οι οδοντίατροι είναι υποεκπαιδευμένοι για την αντιμετώπιση σύνθετων περιστατικών,που περιλαμβάνουν εκτός από προβλήματα στα δόντια και κάποιο πρόβλημα υγείας που δυσχεραίνει την ακολούθηση οδηγιών από τον ασθενή και προϋποθέτει την υπομονή για να ξεπεραστεί ο φόβος και να κερδηθεί η συνεργασία του ασθενούς.

  Με όλα αυτά, η ευπαθής αυτή ομάδα, οι "ειδικοί" αυτοί ασθενείς, δεν έχουν πρόσβαση στη οδοντιατρική περίθαλψη,με αποτέλεσμα τα οδοντιατρικά τους προβλήματα να είναι μεγαλύτερα σε σχέση με συνομήλικούς τους ασθενείς,και να πηγαίνουν στον οδοντίατρο μόνο όταν υπάρχει πόνος,όπου και ο οδοντίατρος καλείται να αντιμετωπίσει μια πολύ σύνθετη και επιβαρυμένη στοματική  κατάσταση και να ξεπεράσει το φόβο και την δυσκολία συνεργασίας από πλευράς του ασθενούς.

                                                      Τι κάνουμε λοιπόν;




  Πρώτα πρώτα,πρέπει να γίνει βίωμα η επίσκεψη στον οδοντίατρο,σε τακτά χρονικά διαστήματα.Όλοι οι ασθενείς,άσχετα με τα προβλήματα υγείας που παρουσιάζουν,πρέπει να πηγαίνουν πιο συχνά στον οδοντίατρο.Ειδικά οι ασθενείς που είναι επιβεβαρυμένοι με κάποια σωματική ή διανοητική υστέρηση,δεν πρέπει να πηγαίνουν στον οδοντίατρο μόνο όταν παρουσιάζεται πόνος.Τότε είναι πολύ πιο δύσκολη η συνεργασια τους,μια και εκτός από τις εγγενείς δυσκολίες υπάρχει και ο φόβος λόγω πόνου.Και συνηθως όταν οι ασθενείς πονάνε πολύ,αυξάνονται οι πιθανότητες να έχουν κάτι που απαιτεί εκτεταμένη παρέμβαση πχ εξαγωγή.
  Σε όλους τους ασθενείς, αλλά ειδικά σε ασθενείς που πάσχουν από διανοητική υστέρηση,η γνωριμία με τον οδοντίατρο αλλα κυριως η οδοντιατρική θεραπεία πρέπει να γίνεται βαθμηδό και κλιμακωτά.Πρέπει δηλαδή σιγά σιγά να τους κάνουμε οδοντιτρικές παρεμβάσεις και όχι από το πρώρο ραντεβού πχ να κάνουμε εξαγωγή.Τότε τον ασθενή τον χάσαμε,παρά το γεγονός ότι μπορεί η εξαγωγή να γίνει.

                         Φανταστειτε σκηνικό

    

   Ο ασθενής που έχει να πάει στον οδοντίατρο πχ 5 χρόνια έρχεται πονώντας.Ο οποιοσδήποτε ασθενής,όχι απαραίτητα ασθενής με διανοητική υστέρηση.Πρέπει να γίνει εξαγωγή.Είναι μια επώδυνη απόφαση μια και περνάνε διάφορες σκέψεις από το μυαλό του πχ θα πονέσω,ωχ σίγουρα θα πονέσω,θα χάσω όλα τα δοντια μου,και μετά τι θα κάνω;
Στη συνέχεια ο γιατρος του λεει ότι θα πρέπει να κάνει αναισθησία και ακολουθεί ένας δεύτερος γύρος κρύου ιδρώτα που συνδέεται με το φόβο της βελόνας και το πόνο κατά τη διάρκεια της αναισθησίας.
Στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της εξαγωγής μπορεί να νιώθει πίεση,την οποία την εκλαμβάνει σαν πόνο και πονάει αλλά δε μιλάει(υποφέρει βουβά)ή εξωτερικεύεται.
Στο τέλος και αφού έχει βγει το δόντι,και σε δυο μέρες σταματάει να πονάει λέει :

Εγώ στον οδοντίατρο δεν ξαναπάω.Θα περιμένω να μου πέσουν όλα και να βάλω μασέλες
Αυτήν την ταλαιπωρία δεν την ξαναπερνάω!



  Πολλαπλασιάστε λοιπόν αυτό το φόβο,σε περίπτωση ασθενών με νοητική υστέρηση και θα καταλάβετε ότι αυτή είναι μια σίγουρη τεχνική για να χάσουν την εμπιστοσύνη τους οι ασθενείς στον οδοντίατρο,παρ'ότι έκανε όλες τις διαδικασίες της εξαγωγής σωστά!

  Γενικά στους ασθενείς με ειδικές ανάγκες τα ραντεβού είναι όσο το δυνατόν πιο μικρά,μια και αποσπάται γρήγορα η προσήλωσή τους και η διάθεση να κάτσουν στην καρέκλα για πολύ ώρα. Επίσης εξηγούνται οι διαδικασίες κυρίως εφαρμόζοντας την τεχνική ΠΕΔΕΙΚΑ,δηλαδή ΠΕς,ΔΕΙξε,ΚΑνε.Λέμε στον ασθενη τι θα κάνουμε,δείχνουμε στον ασθενή τι θα κάνουμε εκτός του στόματος και τελικά το κάνουμε.Φυσικά τα ραντεβού θα αυξηθούν σε αριθμό,αλλά είναι μια μεγάλη ανταμοιβή όταν ξεκινάνε οι ευπαθείς αυτοί ασθενείς να φοβούνται όλο και λιγότερο τον οδοντίατρο και να συμμορφώνονται με αυτά που τους λέμε.Και φυσικά όλες οι οδοντιατρικές εργασίες γίνονται με μια σειρά,από την πιο εύκολη στην πιο δύσκολη,δηλαδή βαθμιαία,για να μπορέσουμε να κερδίσουμε τον ασθενή και την εμπιστοσυνη του στις ικανότητες μας και στις ικανότητες του,καθώς και τη συνεργασία του,η οποία είναι απαραίτητη.
  Κλείνοντας και συνοψίζοντας,ναι είναι αλήθεια ότι οι "ειδικοί" ασθενείς είναι μια ευπαθη κατηγορία και η παροχή ιατρικής και οδοντιατρικής περίθαλψης παρουσιάζει αυξημένες αντοχές και ικανότητες.Αυτό όμως δε σημαίνει ότι θα πρέπει να αποκλείονται από το σύστημα υγείας ή να το χρησιμοποιούν μόνο και όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

Ελπίζω να σας ενημέρωσα.Η γνώση είναι δύναμη!